การทำนาดำ (ตอน: ไถนา) โดย ครูทรงพล
พื้น ที่ราบสูงทางทิศตะวันออกเฉียงเหนือของประเทศไทย อาณาเขตอันกว้างใหญ่ไพศาลที่มีผู้คนอาศัยอยู่มานมนานจากหลากหลายชนเผ่าที่มีอยู่ดั้งเดิมและอพยพเข้ามาจากอาณาจักรใกล้เคียง ที่รู้จักกันของคนทั่วไปและเรียกขานตัวเองว่า "ไทอิสาน" วิถีชีวิตความเป็นอยู่ ศิลปะวัฒนธรรมที่เป็นเอกลักษณ์ของตนที่บรรพชนถ่ายทอดจากรุ่นสู่รุ่นยังดำรงคงอยู่อย่างมั่นคง ถึงแม้ว่ามีการเปลี่ยนแปลงทุกสิ่งอย่างในโลก ใบนี้ไปมากแล้วก็มิได้ส่งผลกระทบมากมายจนพลิกผันวิถีชีวิตความเป็นอยู่ของคนอิสาน อย่างในช่วงเวลานี้ที่เป็นฤดูฝนอันเป็นห้วงของการทำเกษตรกรรมที่สำคัญสุดๆก็ว่าได้ แต่ละท้องถิ่นมีรูปแบบของการทำนาที่แตกต่างกันไปตามบริบทของพื้นที่ แดนดินอิสานเป็นพื้นที่ราบเป็นส่วนมากจึงเหมาะกับการทำนาดำ ทำนาหว่าน ทำนาหยอดด้วยคนหรือเครื่องมือเครื่องจักร พัฒนาการของการทำนาเปลี่ยนแปลงอยู่ตลอดเวลา ชาวนาเลือกวิธีทำนาที่เหมาะสมและก่อให้เกิดประโยชน์สูงสุดกับผืนนาของเขา ก่อนจะปล่อยให้วันเวลาผ่านพ้นไปสู่เหมันต์อันหนาวเหน็บต่อไป เตรียมการทำนาดำ การทำนาในอดีตของไทอิสานนิยมทำนาดำเป็นส่วนใหญ่ ใ